Ετήσιος Απολογισμός 2020
Ανασκαφές και μελέτες
Το έτος 2020 ήταν από πολλές απόψεις μια ιδιαίτερη χρονιά: από τη μία πλευρά, η πανδημία του Covid-19 περιόρισε ριζικά τις δραστηριότητές μας και, από την άλλη, η ερευνητική ομάδα που συρρικνώθηκε αρκετά, κατάφερε σημαντικές ανακαλύψεις στο ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο. Όλες οι δημόσιες δραστηριότητες έπρεπε δυστυχώς να ακυρωθούν, όπως η ετήσια ομιλία που είχε διοργανωθεί στην Αθήνα για τις 12 Μαρτίου, ο εορτασμός της 1ης Αυγούστου που συνήθως λαμβάνει χώρα στον κήπο της οικίας των ανασκαφών στην Ερέτρια, η δημόσια παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ανασκαφών στην πλατεία της Αμαρύνθου, καθώς και η ετήσια συνέλευση του Συμβουλίου και των συνεργατών της ΕΑΣ που είχε προγραμματιστεί για τις 16 Νοεμβρίου. Παρομοίως, αναγκαστήκαμε να ακυρώσουμε όχι μόνον την « Ημέρα με Ανοιχτές Πύλες », αλλά και τις ιδιωτικές και δημόσιες ξεναγήσεις στις ανασκαφές της Αμαρύνθου.
Όταν η κατάσταση της δημόσιας υγείας βελτιώθηκε και ανακοινώθηκε η άρση των περιοριστικών μέτρων, αποφασίσαμε να διεξάγουμε την ανασκαφική περίοδο στην Αμάρυνθο, ωστόσο με ριζικά περιορισμένη ομάδα συνεργατών. Η συνηθισμένη πρακτική άσκηση των φοιτητών από ελβετικά Πανεπιστήμια δεν υλοποιήθηκε εξαιτίας της οδηγίας για αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων. Έτσι, στις ανασκαφές της Αμαρύνθου έλαβαν μέρος κυρίως ντόπιοι εργατοτεχνίτες και φοιτητές από ελληνικά Πανεπιστήμια, που μπορούσαν να μετακινηθούν ευκολότερα. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, από τις 20 Ιουλίου έως και τις 28 Αυγούστου, η ομάδα τήρησε πιστά όλα τα μέτρα προστασίας τόσο κατά την εργασία τους στον χώρο της ανασκαφής και στο Μουσείο, όσο και κατά τον ελεύθερο χρόνο τους. Χάρη στα μέτρα αυτά, αλλά και στην πρόθυμη συνεργασία όλων των συμμετεχόντων, αποφύγαμε περιπλοκές που να σχετίζονται με τον κορωνοϊό.
Οι ανασκαφές που διεξήχθησαν υπό την επίβλεψη των Tobias Krapf και Thierry Theurillat έφεραν, παρά τους προαναφερθέντες περιορισμούς, εκπληκτικά αποτελέσματα. Από τη μία πλευρά, ανάμεσα στην ανατολική και βόρεια στοά αποκαλύφθηκαν τρία μικρά οικοδομήματα σε σχήμα οἴκου· από την άλλη, εντοπίστηκε με βεβαιότητα ο ναός της Αρτέμιδος που αναζητείτο εδώ και πολύ καιρό. Στο δυτικό τμήμα του κτηρίου 6, το οποίο είχε μερικώς αποκαλυφθεί στις προηγούμενες ανασκαφές, βρέθηκε ένας αποθέτης με αναθήματα, ανάμεσα στα οποία ήταν κεραμικά σκεύη, μεταλλικά αντικείμενα, σκαραβαίοι, καθώς και άλλα μικροευρήματα. Παρόλο που η μελέτη του βόθρου, ο οποίος χρονολογείται πιθανότατα στο πέρασμα από τον 6ο στον 5ο αι. π.Χ., θα διαρκέσει αρκετά, ωστόσο είναι ήδη δυνατόν να παρουσιαστούν κάποια πρώτα πορίσματα.
Παρομοίως, το πρόγραμμα της υποβρύχιας έρευνας στον Όρμο της Κοιλάδας, που υποστηρίζεται από την ΕΑΣ, υλοποιήθηκε με περιορισμένο προσωπικό και σε συντομότερη διάρκεια, όπως θα διαβάσετε στην αναφορά των Julien Beck και Ανδρέα Σωτηρίου.
Οι προσωπικές μου έρευνες για τα αινιγματικά « Δρακόσπιτα » στη Νότια Εύβοια με οδήγησαν σε ένα νέο, μικρής εμβέλειας, πρόγραμμα, το οποίο στοχεύει στην αποσαφήνιση της χρονολόγησης και της χρήσης τους. Δυστυχώς, η προγραμματισμένη ανασκαφή στο Δρακόσπιτο στη θέση « Ίλκιζες » των Στύρων ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας, ωστόσο μια μικρή ομάδα αποτελούμενη από τους Chloé Chezeaux, Jérôme André και Tobias Krapf κατάφερε να πραγματοποιήσει έναν πρώτο καθαρισμό και μια τοπογραφική αποτύπωση του οικοδομήματος. Η ανασκαφή αναβάλλεται για το 2021.
Νέες εκδόσεις στη σειρά ERETRIA
Από φέτος, η σειρά δημοσιευμάτων ERETRIA, Fouilles et Recherches είναι πλουσιότερη:
- Τόμος XXIV, Guy Ackermann, «La céramique d’époque hellénistique»
- Τόμος XXV, Thierry Theurillat, Guy Ackermann, Marc Duret, Simone Zurbriggen, «Les thermes du centre»
Ευχαριστίες του Διευθυντή
Οφείλω να εκφράσω καταρχήν θερμές ευχαριστίες στις συνεργάτιδες και τους συνεργάτες της ΕΑΣ, οι οποίοι αυτή τη δύσκολη χρονιά κατάφεραν να εργαστούν σε πολύ ειδικές και πρωτόγνωρες συνθήκες. Το γεγονός ότι αυτό επετεύχθη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξαιρετική οργάνωση των δύο Επιστημονικών Γραμματέων, των Thierry Theurillat και Tobias Krapf. Στην έδρα της Σχολής στην Αθήνα είχαμε ως συνήθως τη φερέγγυα υποστήριξη της Valentina Di Napoli, ενώ στην Ερέτρια βασιστήκαμε στη συνεργασία του Κώστα Ευαγγελίου. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ερέτριας ο Χάρης Γιαννουλόπουλος, με την υποστήριξη της Γαλάτειας Κονσουλίδη, ασχολήθηκε με τη συντήρηση των πλούσιων ευρημάτων από τις ανασκαφές.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες θέλουμε να εκφράσουμε, επίσης, προς τις ελληνικές αρχαιολογικές υπηρεσίες, χωρίς την υποστήριξη των οποίων δεν θα ήταν εφικτή η εργασία μας: στην Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο Τμήμα Εποπτείας Ελληνικών και Αλλοδαπών Επιστημονικών Ιδρυμάτων και κυρίως στις Κωνσταντίνα Μπενίση και Σοφία Σπυροπούλου, στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας και κυρίως στην προϊσταμένη Αγγελική Σίμωσι, καθώς και στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και την προϊσταμένη Παρή Καλαμαρά. Θερμές ευχαριστίες εκφράζουμε, επίσης, στους αρχαιολόγους και συνεργάτες αυτών των Εφορειών, ιδιαίτερα στον Κώστα Μπουκάρα, την Όλγα Κυριαζή, την Φανή Σταυρουλάκη και την Σταυρούλα Παρίσση, καθώς και στις πιο στενές μας συνεργάτιδες στο πρόγραμμα της Αμαρύνθου, την Αμαλία Καραπασχαλίδου, και στο πρόγραμμα στα «Δρακόσπιτα», την Μαρία Χιδίρογλου.
Όπως και τα προηγούμενα έτη, έτσι και φέτος βασιστήκαμε στην υποστήριξη της Ελβετικής Πρεσβείας στην Αθήνα και του Πρέσβη, της Α.Ε. κ. Olaf Kjelsen. Στην αρχή της χρονιάς η Πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ελβετία, η Α.Ε. Χαρά Σκολαρίκου, παραχώρησε τη θέση της στην Α.Ε. Αικατερίνη Ξαγοράρη. Τις ευχαριστούμε αμφότερες, όπως και τον Δήμαρχο της Ερέτριας και Αμαρύνθου, Ιωάννη Δημητρόπουλο, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αμαρύνθου και τον υπεύθυνο Αντώνιο Καραβά, καθώς και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Γεράνι» και τον υπεύθυνο Κώστα Φραγγουλόπουλο.
Εκφράζουμε θερμές ευχαριστίες στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης που μας προσφέρει το ιδανικό περιβάλλον για την εργασία μας, καθώς και στους συνεργάτες και το Τμήμα Προσωπικού.
Χωρίς την οικονομική υποστήριξη από τρίτους, δεν θα ήταν εφικτό να υλοποιηθούν τα ερευνητικά μας προγράμματα. Για τον λόγο αυτό, οφείλουμε πολλές ευχαριστίες σε όλα τα ιδρύματα και τους δωρητές που μας παρείχαν την υποστήριξή τους, κυρίως στο Εθνικό Ίδρυμα της Ελβετίας για την Επιστημονική Έρευνα (SNF), στο Ομοσπονδιακό Τμήμα για την Επιστήμη, την Εκπαίδευση και την Έρευνα, στην Ομοσπονδιακή Γραμματεία για την Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία (SERI), στο Φιλανθρωπικό Ίδρυμα της Οικογένειας Sandoz, στο Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος, στο Ίδρυμα Isaac Dreyfus-Bernheim, στο Ceramica-Stiftung, στην Ακαδημαϊκή Εταιρεία του Vaud, στο Ίδρυμα Théodore Lagonico, καθώς και στο Ίδρυμα Αφεντούλη.
Προσωπικός απολογισμός
Μετά από δεκαπέντε χρόνια διδασκαλίας και έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης, την 1η Αυγούστου του 2020 συνταξιοδοτήθηκα. Τα καθήκοντά μου στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης ανέλαβαν οι Sylvian Fachard (Καθηγητής) και Othmar Jaeggi (Επίκουρος Καθηγητής). Το Συμβούλιο της ΕΑΣ συμφώνησε να παραμείνω Διευθυντής της Σχολής μέχρι το τέλος της παρούσας φάσης του ερευνητικού προγράμματος «Το Ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο» που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ταμείο για την Επιστημονική Έρευνα. Έτσι, από την 1η Ιουλίου 2021 τη διεύθυνση της ΕΑΣ θα αναλάβει ο Sylvian Fachard.
Ο Sylvian Fachard σπούδασε Αρχαιολογία και Αρχαία Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης και μεταξύ 2002 και 2011 υπήρξε Επιστημονικός Γραμματέας της ΕΑΣ. Ο Sylvian Fachard ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης το 2009, με θέμα «La défense du territoire. Étude de la Chôra érétrienne et de ses fortifications», που το 2012 δημοσιεύθηκε ως μονογραφία στον 21ο τόμο της σειράς ERETRIA, Fouilles et Recherches . Ύστερα από ένα διάστημα στο Harvard Center for Hellenic Studies στην Ουάσιγκτον, δίδαξε στο Joukowsky Institute for Archaeology & the Ancient World του Πανεπιστημίου Brown. Από το 2013 έως το 2016 δραστηριοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος SNF-Ambizione, ενώ αμέσως μετά εργάστηκε στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών ως Andrew W. Mellon Professor. Το πλούσιο βιογραφικό του και η ευρεία εμπειρία του σε επιστημονικά προγράμματα, μεταξύ των οποίων και της ΕΑΣ, τον καθιστούν τον ιδανικό διάδοχο στη Διεύθυνση της ΕΑΣ. Επιθυμώ να του ευχηθώ και από το βήμα αυτό μεγάλη επιτυχία!
