Εντυπωσιακές ανακαλύψεις στο ιερό της Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο

Η ετήσια ανασκαφική έρευνα της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Ελλάδα (ΕΑΣ) και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας στο ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στην περιοχή της αρχαίας Ερέτριας, φτάνει στο τέλος της. Οι έξι εβδομάδες της φετινής έρευνας έφεραν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα. Συγκεκριμένα, οι ανασκαφές αποκάλυψαν την ύπαρξη δυο διαδοχικά κτισμένων ναών και ενός αποθέτη με πλούσια αναθήματα.

Από δεκαπέντε χρόνια, Ελβετοί αρχαιολόγοι και Έλληνες συνάδελφοί τους ανασκάπτουν το ιερό της Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο, στην ευρύτερη περιοχή της Ερέτριας στο νησί της Εύβοιας. Οι ανασκαφές διεξάγονται υπό τη συνδιεύθυνση του Καθηγητή Sylvian Fachard (ΕΑΣ – Πανεπιστήμιο της Λωζάνης) και της Εφόρου Αρχαιοτήτων Ευβοίας, Δρ Αγγελικής Σίμωσι. Πρόκειται για τον σημαντικότερο λατρευτικό χώρο στην Εύβοια, η ακριβής θέση του οποίου παρέμενε άγνωστη στους αρχαιολόγους για πάνω από έναν αιώνα. Η έρευνα έφερε στο φως ένα ναό που χρησιμοποιούνταν και ανακατασκευαζόταν για αρκετούς αιώνες. Ο αρχαιότερος ναός χτίστηκε γύρω στο 650 π.Χ. και φαίνεται να καταστράφηκε στα τέλη του 6ου αιώνα. Ένας δεύτερος πιο μνημειώδης ναός οικοδομήθηκε στη θέση του λίγο αργότερα, γύρω στο 500 π.Χ. Λίγο νωρίτερα χρονολογείται και ο αποθέτης που βρέθηκε στο ιερό, ο οποίος περιείχε πάνω από 600 αναθήματα. Αυτή η θεαματική ανακάλυψη επιβεβαίωσε την μεγάλη σημασία του συγκεκριμένου τόπου λατρείας. Μεταξύ των αντικειμένων που ήρθαν στο φως βρίσκονται κεραμικά και χάλκινα αγγεία, διακοσμημένα πήλινα ειδώλια, κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, φαγεντιανή, γυαλί και ημιπολύτιμους λίθους, ανατολίτικοι σκαραβαίοι, καθώς και όπλα, συμπεριλαμβανομένου ενός κράνους και μιας ασπίδας.

Ένας χώρος με ιστορία 50 αιώνων

Αρκετές κατασκευές μέσα στον περίβολο του ιερού μαρτυρούν την ιδιαίτερα μακρά χρήση του χώρου. Τα παλαιότερα αρχαιολογικά κατάλοιπα χρονολογούνται στο 3000 π.Χ. Τα ιερά είναι χώροι λατρείας που συνήθως αποτελούνται από ένα βωμό, ένα ναό – την κατοικία της θεότητας – και παρακείμενα κτίρια, τα οποία οριοθετούνται από έναν περίβολο. Το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Εκτός από τη μνημειακή στοά που αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια, έχουν έρθει επίσης στο φως δύο βωμοί που σχετίζονται με τους διαδοχικούς ναούς, οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για τις θυσίες ζώων που προσφέρονταν στη θεά. Με αυτόν τον τρόπο, οι κάτοικοι της Ερέτριας ήλπιζαν στην εύνοια της θεάς Αρτέμιδος.

Η Αμαρύσια Άρτεμις στις γραπτές πηγές

Πολλές αρχαίες πηγές αναφέρουν το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος, καθιστώντας γνωστό ότι εκεί εκτίθεντο τα κυριότερα δημόσια έγγραφα (ψηφίσματα και συνθήκες), χαραγμένα σε στήλες. Κάθε χρόνο, την άνοιξη, οι Ερετριείς διοργάνωναν μια γιορτή προς τιμήν της Αρτέμιδος, τα Αρτεμισία. Κατά τη διάρκεια αυτής της γιορτής, 3000 ένοπλοι πολεμιστές, 600 ιππείς και 60 άρματα πορεύονταν σε πομπή 12 χιλιομέτρων μεταξύ της πόλης της Ερέτριας και του ιερού. Τα Αρτεμίσια προσείλκυαν πολίτες από τις πόλεις τις Εύβοιας, αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα.

Aνασκαφικές έρευνες με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας

Η πλειονότητα των αρχαίων ιερών στον Ελλαδικό χώρο ανασκάφηκε κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα με τα διαθέσιμα μέσα της εποχής. Στα πλαίσια αυτά, το ιερό της Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση, καθώς έχει ανασκαφεί εκτενώς με τη χρήση των πλέον σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το ιερό αυτό προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την καλύτερη κατανόηση της ανάπτυξης ενός εξω-αστικού ιερού στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Οι ερευνητικές εκστρατείες, οι οποίες χρηματοδοτούνται έως το 2025 από το Ελβετικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (SNSF), την Κρατική Γραμματεία Παιδείας, Έρευνας και Καινοτομίας (SERI) αλλά και από ιδιωτικά κεφάλαια, θα παράσχουν νέα δεδομένα τα οποία, σε συνδυασμό με τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, θα οδηγήσουν στην καλύτερη κατανόηση της ιστορίας ενός σημαντικού ιερού χώρου στην αρχαία Ελλάδα.

Επικοινωνία

Sylvian Fachard

Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
Διευθυντής της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Ελλάδα (ESAG)
Ινστιτούτο Αρχαιολογίας και Επιστημών της Αρχαιότητας (IASA)
Πανεπιστήμιο της Λωζάνης
Ελβετία
+41 079 342 45 86
sylvian.fachard@unil.ch