Τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας

Κυκλώπεια κτίρια στη νότια Εύβοια

Στο νότιο τμήμα του νησιού της Εύβοιας, ανάμεσα στους λόφους, δεσπόζουν πέτρινες κατασκευές οικοδομημένες από λιθόπλινθους χωρίς συνδετικό υλικό, οι οποίες ξεχωρίζουν για το μνημειακό μέγεθος των λίθων και την εκφορικής κατασκευής στέγη τους. Οι κατασκευές αυτές συγκροτούν ένα σύνολο από οκτώ «Δρακόσπιτα», τα οποία εντοπίζονται στα πρανή των βουνών των Στύρων. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους έκανε τους κατοίκους της περιοχής να πιστέψουν ότι χτίστηκαν από «δράκους», ανθρωπόμορφους δηλαδή γίγαντες με υπερφυσικές δυνάμεις. Παρόλο που οι κατασκευές αυτές έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων  εδώ και αρκετό καιρό, δεν έχουν αποκαλύψει ακόμη όλα τους τα μυστικά. Για την ακρίβεια, η απουσία  άμεσων παραλλήλων η οποία θα επέτρεπε την κατανόηση της προέλευσης, της χρονολόγησης και της λειτουργίας τους, παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο για την κατανόησή τους.  Από το 2020, ερευνητές της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Ελλάδα (ΕΑΣΕ) και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας μελετούν αυτές τις μνημειακές και μυστηριώδεις κατασκευές.

Διερευνητικές τομές και έρευνα

Το ερευνητικό πρόγραμμα στοχεύει σε μια νέα μελέτη των αινιγματικών αυτών μνημείων, με τη συλλογή νέων αρχαιολογικών δεδομένων. Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Απριλίου 2022, μια ελληνο-ελβετική ομάδα, αποτελούμενη από φοιτητές των Πανεπιστημίων της Λωζάνης, της Βασιλείας και της Γενεύης, και με επικεφαλής τον Καθηγητή Karl Reber (ESAG) και την Δρ Αγγελική Σίμωσι (Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας), διενήργησε δοκιμαστικές τομές στα Δρακόσπιτα στις θέσεις Ίλκιζες και Πάλλη-Λάκκα. Στόχος της έρευνας ήταν να αποσαφηνιστεί η κάτοψη και ο τρόπος κατασκευής των κτιρίων αυτών, αλλά, κυρίως, να γίνει περισυλλογή κεραμικών θραυσμάτων που θα οδηγήσουν στην ακριβέστερη χρονολόγησή τους. Χάρη στα ευρήματα της ανασκαφής, οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να επιβεβαιώσουν ότι τόσο το μνημείο στις Ίλκιζες, όσο και αυτό στην Πάλλη-Λάκκα, οικοδομήθηκαν κατά την αρχαιότητα. Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε αναφορικά με τη χρονολόγηση των Δρακόσπιτων, η λειτουργία τους παραμένει μυστηριώδης. Αν και κατά την ύστερη αρχαιότητα οι κατασκευές αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως ποιμνιοστάσια, φαίνεται ότι για περισσότερες από δύο χιλιετίες εξυπηρετούσαν πολλές διαφορετικές λειτουργίες, γεγονός που δυσχεραίνει τους αρχαιολόγους στην προσπάθειά τους να λύσουν το μυστήριο της πρωταρχικής τους χρήσης: μικρό ιερό, καταφύγιο λατόμων, ή φυλάκιο;

Παράλληλα με τις εργασίες που διενεργήθηκαν στις Ίλκιζες και στην Πάλλη-Λάκκα, οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν την τεκμηρίωση και των υπολοίπων Δρακόσπιτων στις θέσεις Λουμιθέλ, Κρόι-Φτοχτ, Δάρδιζα και Μακκού. Χάρη στις τοπογραφικές και φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις, οι αρχαιολόγοι διαθέτουν πλέον τρισδιάστατα μοντέλα αυτών των σπιτιών, γεγονός που διευκολύνει σημαντικά τη μελέτη τους. Τέλος, το έργο της ελληνο-ελβετικής ομάδας έχει επίσης ως στόχο να αναδείξει αυτά τα μνημεία, τα οποία είναι από τα πλέον επισκέψιμα στην περιοχή, παρέχοντας πληροφορίες στους Έλληνες και ξένους επισκέπτες.